Het was een veelbesproken extreme gebeurtenis, maar de oorzaak ervan was onduidelijk. Een nieuwe studie lijkt duidelijkheid te verschaffen over het ontstaan ervan
Wetenschappelijk onderzoek heeft de oorzaken geïdentificeerd die ervoor zorgden dat onze planeet een van de grootste ijstijden in haar geschiedenis doormaakte, zoals vermeld in The Guardian. Tijdens die periode, bekend als de sneeuwbal-aarde, was het aardoppervlak volledig bevroren, zelfs in de tropische gebieden.
Wetenschappers hebben deze extreme gebeurtenis in verband gebracht met de enorme vulkanische uitbarstingen die ongeveer 720 miljoen jaar geleden plaatsvonden in wat nu het gebied is van Alaska tot Groenland. Dit fenomeen staat bekend als de Franklin-gebeurtenissen, een reeks uitbarstingen die enorme hoeveelheden vers vulkanisch gesteente vrijgaven op een oppervlak zonder vegetatie.
Een dodelijke combinatie voor het klimaatevenwicht
In tegenstelling tot andere uitbarstingen van vergelijkbare omvang, vielen deze samen met een al ongewoon koud wereldklimaat en de afwezigheid van planten, wat de effecten versterkte. Omdat er geen vegetatie was om dit proces te vertragen, reageerde het pas blootgestelde vulkanisch gesteente chemisch op hoge snelheid, waardoor koolstofdioxide uit de atmosfeer werd verwijderd.
De afname van kooldioxide, een belangrijk broeikasgas, zou het vermogen van de atmosfeer om warmte vast te houden drastisch hebben verminderd. De klimaatmodellen die door de auteurs van de studie zijn gebruikt, tonen aan dat dit fenomeen krachtig genoeg was om een ijstijd op planetaire schaal te veroorzaken.
De doorslaggevende rol van erosie zonder vegetatie
De auteurs van het artikel, gepubliceerd in Journal of Geophysical Research: Planets, leggen uit dat “de klimaatimpact van deze uitbarstingen alleen mogelijk was door de combinatie van een koude atmosfeer, een uitgestrekt oppervlak van blootliggende rotsen en de afwezigheid van vegetatie die als rem zou kunnen fungeren”.
Deze episode laat zien hoe geologische en biologische omstandigheden met elkaar verweven kunnen zijn en tot ingrijpende veranderingen in het aardse systeem kunnen leiden. Volgens de onderzoekers hebben soortgelijke uitbarstingen op andere momenten in de geologische geschiedenis geen vergelijkbaar effect gehad omdat ze plaatsvonden in een warmer klimaat of in ecosystemen met ontwikkelde vegetatie.
De hypothese van een volledig bevroren aarde verwijst naar een planeet die van de polen tot de evenaar bedekt was met ijs, zonder zichtbare vloeibare oceanen en met extreme temperaturen. Deze fase ging vooraf aan het ontstaan van complex leven en zou dus een fundamentele rol kunnen hebben gespeeld in de latere biologische evolutie.
