Egypte onthulde donderdag de overblijfselen van een onderwaterstad voor de kust van Alexandrië, een monumentaal complex van meer dan 2000 jaar oud met tempels, woningen, waterreservoirs, visvijvers en een pier van 125 meter.
“Onder water zijn er veel elementen, maar wat we kunnen bergen is beperkt. We redden alleen stukken die volgens strenge criteria zijn geselecteerd“, verklaarde de minister van Toerisme en Oudheden, Sherif Fathi, die benadrukte dat ”de rest een integraal onderdeel zal blijven van ons onderwatererfgoed”.
Archeologen geloven dat het een uitbreiding is van de oude stad Canopo, die in de Ptolemeïsche en Romeinse tijd beroemd was om zijn rijkdom en uitspattingen. De stad kwam onder water te staan door aardbevingen en de geleidelijke stijging van het zeeniveau tussen de 3de en 8ste eeuw na Christus, net als de nabijgelegen haven van Heracleion, waardoor de site een van de belangrijkste onderwatervondsten in het Middellandse Zeegebied werd.
Canopus was een centrum van de cultus van de god Serapis en werd door de Romeinse filosoof Seneca beschreven als een “enclave van luxe en ondeugd”, hoewel hij ook erkende dat “niets een sober leven daar in de weg stond”. Serapis, een godheid gecreëerd door Ptolemaeus I, probeerde Grieken en Egyptenaren cultureel te verenigen en werd de beschermheilige van Alexandrië, waardoor zijn cultus zich over het hele Middellandse Zeegebied verspreidde.
De extractie van de relikwieën combineerde het werk van duikers en kranen, die de stukken in harnassen wikkelden, sediment verwijderden en ervoor zorgden dat de beelden intact tevoorschijn kwamen. Tot de vondsten behoren een onthoofd beeld uit de Ptolemeïsche periode en de basis van een ander beeld dat toebehoorde aan een Romeinse edelman.
De vondsten omvatten ook kalkstenen tempels, privéwoningen, ambachtelijke werkplaatsen en in de rotsen uitgehouwen reservoirs voor drinkwater, samen met vijvers voor viskweek, wat een hoog niveau van stedelijke planning en economie aantoont.
Er werden ook beelden van koninklijke figuren en pre-Romeinse sfinxen gevonden, waaronder een exemplaar met de cartouche van Ramses II, een van de beroemdste farao’s van het oude Egypte.
Daarnaast werden een koopvaardijschip, stenen ankers en een havenkraan gevonden op de plek van een 125 meter lange pier, die in de Romeinse en Byzantijnse tijd werd gebruikt als haven voor kleine schepen.
Alexandrië bewaart dit erfgoed vandaag de dag, maar heeft ook te maken met de dreiging van de zee. De stad zakt meer dan drie millimeter per jaar door de natuurlijke inklinking van de Nijldelta en overexploitatie van waterhoudende grondlagen.
De wereldwijde stijging van de zeespiegel kan de crisis versnellen: de VN waarschuwt dat, zelfs in het meest optimistische scenario, een derde van de stad tegen 2050 onder water zal staan of onbewoonbaar zal zijn, waardoor honderdduizenden mensen op de vlucht zullen slaan en historische wijken gevaar lopen.
