De opkomst van kunststoffen in de 20e eeuw, aangewakkerd door hun veelzijdigheid, duurzaamheid en lage prijs, heeft het dagelijks leven en de wereldwijde industrie ingrijpend veranderd. Momenteel bedraagt de wereldwijde productie van kunststoffen 400 miljoen ton per jaar, waarvan minder dan 10 % wordt gerecycled en bovendien 11 miljoen ton in meren, rivieren en zeeën terechtkomt, waarschuwt de VN. Deze omvang, in combinatie met de duurzaamheid van het materiaal, heeft geleid tot een milieu-impact waarvoor milieuorganisaties –met weinig succes – waarschuwen. Zo blijft de verspreiding van microplastics in de atmosfeer, de oceanen, de bodem en uiteindelijk in het voedsel en het water dat we consumeren voortduren.
Gezien deze situatie zijn er mensen die proberen hun consumptie te verminderen of af te zien van het gebruik van wegwerpplastic. Binnen deze trend is het gebruik van herbruikbare waterflessen populair geworden als een iets duurzamer alternatief. Onderzoek onder leiding van Carl Behnke en zijn team aan de Purdue University waarschuwt echter voor een risico dat velen over het hoofd zien: de ophoping van bacteriën aan de binnen- en buitenkant van de flessen als gevolg van onvoldoende reinigingsgewoonten.
Uit analyse van herbruikbare waterflessen blijkt dat de meeste van deze flessen, die dagelijks door miljoenen mensen worden gebruikt, bacteriën bevatten die de aanbevolen normen voor drinkwater ruimschoots overschrijden. Om de werkelijke hygiëne van deze flessen te beoordelen, verzamelden de onderzoekers 90 flessen rechtstreeks van studenten en analyseerden ze zowel de buiten- als de binnenkant. Aan de buitenkant gebruikten ze een snelle ATP-test, die wordt gebruikt in de voedselveiligheid, om organische resten op te sporen. De resultaten toonden aan dat alle flessen, inclusief twee nieuwe flessen die als controle werden gebruikt, als “vuil” werden geclassificeerd en niet door de ATP-test kwamen. Deze bevinding wordt toegeschreven aan de constante overdracht van ziektekiemen van handen, telefoons, toetsenborden en andere oppervlakken, die in de flessen een geschikte plek vinden om zich aan te hechten.
Plastic flessen veranderen opnieuw in 2025: na de dop die niet kan worden verwijderd, komt er nog een andere nieuwigheid.
Uit analyse van de binnenkant van de flessen bleek de aanwezigheid van bacteriën die veel voorkomen in vochtige omgevingen, en in het bijzonder coliformen, een groep die als indicator voor fecale verontreiniging dient. Voor gebotteld water bepaalt de regelgeving dat er niet meer dan 1 coliform per 100 milliliter mag worden aangetroffen. In het onderzoek overschreed ongeveer 25 % van de flessen deze limiet, en sommige vertoonden aanzienlijk hoge aantallen. Volgens Behnke “bevatte meer dan 20 % van onze monsters coliforme bacteriën, dat is fecaal materiaal”.
De bacteriegroei in herbruikbare flessen is het gevolg van drie belangrijke factoren: vocht, voedingsstoffen en tijd. Het ontwerp van deze flessen zorgt ervoor dat er vocht aanwezig is, terwijl de voedingsstoffen afkomstig zijn van resten van andere dranken dan water, zoals frisdranken, sportdranken of koffie met melk, die suikers, eiwitten en vetten bevatten. Deze componenten bevorderen de vorming van biofilms, bacteriële structuren die zich aan de binnenoppervlakken hechten en moeilijk te verwijderen zijn met een oppervlakkige reiniging.
Hoe u bacterievorming kunt voorkomen
De frequentie en de reinigingsmethode zijn bepalend. Hoewel mensen die hun flessen vaker wassen doorgaans betere resultaten behalen, wijst onderzoek uit dat een snelle spoelbeurt bacteriële films niet verwijdert en dat vaatwassers mogelijk niet alle delen bereiken, met name onder schroefdraad, afdichtingen en rietjes. Door de fles te wassen zonder deze volledig uit elkaar te halen, kunnen biofilms in de plooien achterblijven.
