Ze bevinden zich onder Afrika en de Stille Oceaan. Lees hier meer details.
De geluiden van de aarde die door grote aardbevingen worden gegenereerd, zijn voor seismologen een essentieel hulpmiddel bij het bestuderen van het binnenste van onze planeet, omdat ze trillingen veroorzaken die, als ze “valse” klanken voortbrengen, worden geïnterpreteerd als signalen van afwijkingen.
Met behulp van deze methode ontdekten wetenschappers aan het einde van de vorige eeuw het bestaan van echt geologisch goud: twee “supercontinenten” verborgen op meer dan 2000 kilometer diepte, één onder Afrika en één onder de Stille Oceaan.
Hoewel lange tijd niet bekend was wat dit precies inhield en wat de implicaties ervan waren, heeft recent onderzoek van de Universiteit Utrecht, gepubliceerd in Nature, licht geworpen op deze intrigerende ‘eilanden’.
Ongekende ontdekking: de vondst van twee ‘supercontinenten’ door wetenschappers
Arwen Deuss, seismoloog en hoogleraar structuur en samenstelling van het binnenste van de aarde, wees erop dat beide ‘eilanden’ omringd zijn door ‘een begraafplaats van tektonische platen’.
De technische naam die aan de ontdekking van deze structuren van extreem heet materiaal werd gegeven, is “Grote provincies met lage seismische snelheid” (LLSVP). “We weten al jaren dat deze eilanden zich op de grens tussen de kern en de mantel van de aarde bevinden. En we zien dat seismische golven daar vertragen”, aldus de wetenschappers.
De studie voegde vervolgens nieuwe informatie toe over de “demping” van de golven in deze regio’s, dat wil zeggen de hoeveelheid energie die ze verliezen wanneer ze door de aarde reizen.
In tegenstelling tot andere gebieden waar seismische golven worden gedempt door hitte of de aanwezigheid van materialen met kleine korrels, vertonen LLSVP’s een lage demping. Dat wijst erop dat ze bestaan uit mineralen met grotere korrels, wat duidt op een stijve, oude en stabiele structuur.
De grafiek toont de locatie van de LLSVP’s en een dwarsdoorsnede van de planeet om de snelheid van de seismische golven en hun demping weer te geven. Bron: Universiteit Utrecht.
Waarom de ontdekking van deze “supercontinenten” belangrijk is voor de wetenschap
Wetenschappers leggen uit dat de minerale korrels waaruit deze regio’s bestaan, hun ouderdom aantonen: als de LLSVP’s geen energie verspreiden, betekent dit dat ze ouder, dichter en sterker zijn dan de tektonische platen eromheen, waardoor ze een soort geologische “tijdcapsule” vormen.
In dit opzicht staat de stijfheid van deze eilanden volgens deskundigen in contrast met de beweringen in verschillende schoolboeken dat de aardmantel volledig gemengd is, aangezien het in werkelijkheid om solide structuren gaat die niet gemakkelijk vervormen en niet deelnemen aan de stroming van de mantel.
Uiteindelijk moeten “LLSVP’s in staat zijn om de convectie van de mantel op de een of andere manier te overleven”, wordt gesteld.
Het is dus essentieel om de bijzonderheden van deze formaties grondig te ontcijferen om de verschijnselen aan het aardoppervlak te begrijpen. Deuss noemt als voorbeeld vulkanisme of bergformaties.
Deze ontdekking nodigt uit om opnieuw na te denken over wat men dacht te weten over de aardmantel en opent ook nieuwe onderzoeksgebieden om het begrip van de processen waarin deze betrokken is te verbeteren.
